تعریف، کاربرد و انواع کانتینر

کانتینرها، بعنوان ظرفی که کالاها برای حمل دریایی درون آنها بارگیری میشوند، دارای انواع مختلف از لحاظ کاربری، اندازه و وزن هستند که بسته به نوع کالا و ابعاد و وزن آن باید بهترین نوع کانتینر را برای حمل انتخاب کرد.

کانتینر که در فارسی، بارگنج ترجمه شده، وسیله حمل نیست! بلکه ظرف یا وسیله‌ای است که در آن کالاها را بارگیری میکنند و در وسیله حمل بارگیری میکنند. کانتینرها نقش بزرگی در لجستیک جهان ایفا میکنند، لذا شناخت انواع آنها و آگاهی به کاربردشان از مهمترین و اولیه ترین اطلاعاتی ست که هر بازرگان باید داشته باشد.تا جایی که بکارگیری مناسب کانتینرها، یکی از راهکارهای حرفه‌ای در تجارت‌‌بین‌المللی ست.

انتخاب کانتینر مناسب

یکی از موضوعاتی که در مورد انتخاب کانتینر باید همیشه مدنظر قرار گیرد، فضای قابل بارگیری کانتینرهاست. مخصوصا در مورد کانتینرهایی که بصورت باکس و کاملا پوشیده و دربسته هستند. بسیار اتفاق افتاده است که خریداران یا فروشندگان کالا با توجه به ابعاد بسته‌های محموله و با درنظر گرفتن ابعاد داخلی کانتینرها اقدام به انتخاب یک نوع از کانتینرها برای محمولات خود کرده‌اند، ولی در زمان بارگیری نتوانستند تمام بسته‌ها را بارگیری کنند. این اتفاق که برحسب تجارب ما در طی سالیان فعالیت بسیار رخ داده و میدهد، به آن دلیل است که امکان اینکه تمام فضاهای داخلی کانتینر را با محمولاتی که بصورت کارتن یا جعبه و یا بسته بندی های دیگر است پر کرد وجود ندارد و همیشه فضاهای خالی بسیاری بین بسته ها و بدنه کانتینر خالی میماند. بنابراین باید همواره با نگاهی منطقی به ابعاد بسته ها و فضای کانتینر و با درنظر گرفتن فضاهای خالی احتمالی نسبت به انتخاب کانتینر مناسب اقدام کرد.

انواع کانتینر

کانتینرها از لحاظ سایز، دو دسته بندی کلی دارند ; ۲۰ فوت و ۴۰ فوت. کانتینرهای ۲۰ فوت ۶ متر طول و کانتینرهای ۴۰ فوت ۱۲ متر طول دارند.ارتفاع کانتینرها حدود ۲/۴ متر و عرض آنها حدود ۲/۳۵ متر است.

کانتینر (GP (General Purpose یا (DC (Dry Container

این کانتینر، معمولترین نوع کانتینر است که دارای دو نوع ۲۰ فوت و ۴۰ فوت است. البته در نوع ۴۰ فوت، یک نوع دیگر هم هست که ارتفاع بیشتری در حدود ۲/۷ متر دارد که برای محمولاتی با ارتفاع و حجم بیشتر کاربرد دارد که به آن  (HC (High Cube میگویند. حداکثر وزنی که این کانتینرها میتوانند بارگیری کنند بطور معمول ۲۲ تن برای کانتینر ۲۰ فوت و تا ۲۶ تن برای کانتینر ۴۰ فوت است که البته حداکثر وزنی که کانتینرها بارگیری میکنند با توجه به سیاستهای خطوط کشتیرانی مختلف متفاوت است. یک نوع دیگر هم از کانتینر ۲۰ فوت وجود دارد که از لحاظ ابعاد و حجم قابل بارگیری تفاوتی با کانتینرهای ۲۰ فوت معمولی ندارد، ولی با استانداردهایی ساخته شده است که میتوان در آن محمولات کم حجم و سنگین بارگیری کرد که به این نوع کانتینر (HD (Heavy Duty میگویند. ممکن است در این کانتینرها تا ۲۸ تن هم بارگیری شود. 

کانتینر (OT (Open Top

این کانتینرها که در دو نوع ۲۰ فوت و ۴۰ فوت وجود دارند، همانطور که از نام آنها مشخص است، سقف ندارند و قسمت بالای آنها باز است و معمولا روی آنهارا بعد از بارگیری با چادر میپوشانند. این کانتینرها برای محمولاتی که به خاطر حجم و ابعادشان امکان بارگیری آنها از درب کانتینر وجود ندارد استفاده میشوند. البته ممکن است ارتفاع محمولات از ارتفاع کانتینر بیشتر باشد و از قسمت بالای کانتینر بیرون بزند. در این حالت اصطلاحا به محموله Out Of Gage گفته میشود. 

کانتینر (FR (Flat Rack

این نوع کانتینر ها که در دو نوع ۲۰ فوت و ۴۰ فوت هستند، فاقد دیواره های طولی و سقف هستند و کاربرد آنها برای محمولاتی با ابعاد و حجم بزرگ است که ممکن است ابعاد محموله از ابعاد کانتینر بیشتر باشد و از کناره ها یا ارتفاع دارای بیرون زدگی باشد.

کانتینر Platform

این کانتینرها هم در انواع ۲۰ فوت و ۴۰ فوت هستند و فاقد هرنوع دیواره ای هستند و برای محمولات ترافیکی و خیلی بزرگ از آنها استفاده میشود. 

کانتینر (RF (Refrigerated

این کانتینرها که در دو نوع ۲۰ فوت و ۴۰ فوت هستند، کانتینرهای یخچالدار هستند که مجهز به سیستمهای خنک کننده و عایق بندی شده برای حمل محمولات فاسدشدنی و محمولاتی که باید درجه حرارت آنها پایین و کنترل شده باشد کاربرد دارند. نکته قابل توجه در مورد این کانتینرها این است که زمانی که محموله درون آنهاست و در بنادر هستند هم باید همواره به سیستم برق وصل باشند.لذا به جز کرایه حمل، هزینه های جانبی دیگری هم برای استفاده از انبارهای مخصوص و استفاده از برق به محمولاتی که درون این کانتینرها هستند تعلق میگیرد.

کانتینر Iso Tank

این کانتینرها هم داری انواع ۲۰ فوت و ۴۰ فوت هستند و فقط مختص حمل محمولات شیمیایی و مشتقات نفت هستند. در واقع محمولات گفته شده بدون داشتن بسته بندی مستقیما درون این کانتینرها بارگیری میشوند.

اطلاعات تکمیلی در مورد کانتینرها

هر کانتینر یک کد منحصر به فرد دارد که ترکیبی از ۴ حرف و ۷ عدد است که بر اساس الگوریتم و اصول مشخصی این کدها تعیین میشوند.

هر کانتینری که دارای مجوز برای حمل بار باشد، دارای یک شناسنامه میباشد که همیشه به همراه محموله و کانتینر تحویل کسی که کانتینر در اختیار اوست داده میشود که در آن مشخصات کانتینر و آخرین وضعیت ظاهری آن قید میشود.

کانتینرها از لحاظ مالکیت،به دونوع (COC (Carrier Owned Container و (SOC (Shipper Owned Container تقسیم میشوند. کانتینرهای COC جزو اموال خطوط کشتیرانی میباشند و بعنوان ظرفی که محموله درون آن است، پس از رسیدن کالا به مقصد در اختیار گیرندگان کالا قرار میگیرد.لذا اگر پس از مدت زمانی که معمولا ۱۰ روز است، کانتینر توسط صاحب کالا به خط کشتیرانی عودت داده نشود، صاحب کالا طبق تعرفه‌های مشخصی باید حق توقف کانتینر را به خط کشتیرانی پرداخت کند. همینطور اگر در پروسه تخلیه و جابجایی کانتینر توسط صاحب کالا، کانتینر دچار خسارت شود، صاحب کالا موظف به پرداخت هزینه تعمیر کانتینر به خط کشتیرانی میباشد.ولی کانتینرهای SOC جزو اموال فرستنده کالا هستند که درواقع معمولا به همراه محموله به خریدار کالا فروخته میشوند. در این حالت کانتینر نه تنها ظرف و بسته بندی نهایی محموله برای حمل میباشد، بلکه جزوی از محموله هم هست و گیرنده کالا باید در اظهارنامه های گمرکی آنرا هم منظور کند و در پس از فرآیند ترخیص کالا تحویل بگیرد. طبیعتا این کانتینرها مشمول هزینه های حق توقف نیستند.

لازم به ذکر است که هزینه های جانبی هر کدام از این کانتینرها از لحاظ هزینه های انبارداری، حق توقف، هزینه های بندری و حتی هزینه های جابجایی آنها بسته به نوع آنها و حجم و وزن باری که درون آنها بارگیری شده است متفاوت است.

امیدواریم از این مطلب بهره کافی را برده باشید.