طبق تحقیقات، هزینه صدور بارنامه کاغذی سه برابر بارنامه الکترونیکی یا همان eBL ست. همچنین بر اساس این تحقیقات، اگر تا سال ۲۰۳۰ فقط نیمی از عملیات حمل و نقل بین‌المللی در سراسر دنیا توسط بارنامه الکترونیکی انجام شود، بیش از ۴ میلیارد دلار در سال صرفه‌جویی اقتصادی میشود! اما بارنامه الکترونیکی چیست و چه مزایا و محدودیتهای احتمالی‌ای دارد؟
همانطور که میدانیم، طی سالیان اخیر در تمامی تراکنشها و عملیات کاری و شخصی، رویکرد حفاظت از محیط زیست بسیار مورد توجه قرار گرفته است و همواره سفارش شده است که تا حد امکان با جایگزینی ابزارهای الکترونیکی از مصرفه مازاد کاغذ جلوگیری شود. یکی از این موارد گسترده استفاده از کاغذ که مورد بحث است، چاپ و استفاده از بارنامه‌های کاغذی‌ست. همانطور که گفته شد، تنها با بکارگیری بارنامه الکترونیکی برای نیمی از حمل و نقل‌های بین المللی میتوان به حدود ۴ میلیارد دلار صرفه جویی اقتصادی و کاهش در هزینه های حمل در سال دست پیدا کرد که رقم قابل توجهی‌ست و نشان میدهد که تا چه میزان به حفظ محیط زیست کمک خواهد کرد.
از دیگر مزایای استفاده از بارنامه‌های الکترونیکی، افزایش سرعت در عملیات حمل و نقل بین المللی‌ست. همانطور که میدانیم برای ارسال نسخه‌های چاپ شده بارنامه‌ها، معمولا باید از سیستم پست بین‌المللی استفاده کرد که صرفنظر از هزینه‌های پست، بعضا باعث افزایش مدت زمان لازم برای دستیابی گیرندگان کالا به محمولات خواهد شد. مخصوصا در زمان حال حاضر که به خاطر شیوع گسترده ویروس کرونا، بسیاری از پروازها محدود و عملیات ارسال پستی بسته‌ها با تاخیر فزاینده روبرو شده است و در موارد بی شماری باعث ایجاد وقفه در عملیات ترخیص گمرکی در مقصد شده است، تنها به این دلیل که بارنامه‌ای کاغذی‌ای که میبایست در زمان مشخص به مقصد میرسید به خاطر محدودیت در انجام عملیات پستی به خاطر شیوع ویروس، با تاخیر میرسد! بنابراین با حذف بارنامه کاغذی و استفاده از بارنامه الکترونیکی میتوان تا حد زیادی به کاهش مدت زمان این عملیات کمک کرد.
بنا به دلایل گفته شده، از سال ۲۰۱۰ تا کنون که برای اولین بار بحث استفاده از eBL برای حملهای هوایی مطرح شده است و انجمن حمل و نقل بین‌المللی هوایی(IATA) بارنامه الکترونیکی هوایی (e-AWB) را برای صنعت حمل و نقل بین‌المللی هوایی معرفی کرده است، بیش از ۶۸٪ از این عملیات توسط بارنامه الکترونیکی انجام میشود.
چگونه در مدت‌زمانی محدود محموله به مقصد رسید؟
بنابراین، برای هر شخص حقیقی یا حقوقی در سراسر دنیا واضح و مبرهن است که حذف کاغذ از معاملات بین‌المللی فواید زیادی دارد. در واقع همه جنبه‌های حمل و نقل بهتر، سریعتر، ارزانتر، ایمن‌تر و سازگارتر با محیط زیست انجام میشوند. ولی چرا این طرح مهم بصورت جامع عملی نشده است؟
موضوع اینجاست که مانند هر ایده نوین دیگری، موانعی بر سر راه توسعه بارنامه‌های الکترونیکی وجود دارند.
اولین چالش در حوزه فن‌آوری ست. طبیعتا به علت محدودیتهایی که در بخش فن‌آوری وجود داشته است، پذیرش و اعتماد عمومی به اسناد الکترونیکی وجود ندارد. چرا که در مورد سند مهمی بنام بارنامه، یکپارچگی سند و جلوگیری از تکثیر مازاد و ایجاد رونوشت‌های متعدد از اهمیت بالایی برخوردار هستند. ولی با پیشرفت تکنولوژی و راه‌اندازی بلاکچین، راه حل‌های بالقوه‌ای برای برای حفظ امنیت و جلوگیری از تکثیر غیرقانونی بارنامه الکترونیکی ایجاد شده اند که نیازمند توسعه در حوزه حمل و نقل هستند. این فن‌آوری ها سطح بالایی از امنیت را ایجاد میکنند تا جایی که میتوانند قابل معامله بودن بارنامه‌های الکترونیکی را هم تضمین کنند.
نگرانی بعدی، عدم پذیرش بارنامه‌های الکترونیکی توسط بانکها، شرکتهای بیمه و مقامات دولتی ست. در واقع محدودیت در قابلیت اجرای کامل قانون توسط این بارنامه‌ها یکی دیگر از چالشهای پیش روست.چرا که هر دولتی ساز و کارهای لازم و سیستم اداری آموزش دیده برای پذیرش این بارنامه‌ها را ندارد. در واقع بسیاری از دولتها و یا نهادهای دولتی همچنان فقط با نسخه کاغذی بارنامه اتکا میکنند. چرا که هنوز یک ادبیات و زبان واحد و استاندارد در این صنعت تعریف نشده است. البته طبیعتا با ایجاد محدودیتهایی که با شیوع کرونا ایجاد شده است، دولتها برای جلوگیری از ایجاد وقفه در صنعت حمل و نقل بین‌المللی راه چاره‌ای جز استفاده از اسناد حمل الکترونیکی نمی‌بینند و همین امر باعث رونق بیشتر از استفاده از این بارنامه‌ها طی یکسال اخیر شده است.
بنابراین، همه‌گیر شدن استفاده از این بارنامه‌ها نیازمند ایجاد یک سیستم و همکاری گسترده و یکپارچه بین تمام استفاده کنندگان از آن میباشد. در واقع باید زیرساختهای لازم سخت افزاری و نرم‌افزاری با تعریف و فرمت یکسانی در سراسر دنیا ایجاد شود تا تمامی افراد حقیقی و حقوقی همچون بانکها، موسسات ملی و اعتباری، شرکتهای بیمه، ادارات گمرک، شرکتهای حمل و نقل و تمامی افراد و طرفهای شرکت‌کننده در یک معامله و عملیات حمل و نقل بین‌المللی بتوانند به راحتی و آرامش خاطر از جهت امنیت، از آن استفاده کنند.
دیدگاه‌های کاربران