در اینجا میخواهیم به تعریف واژگانی بپردازیم که در بیمه های باربری حمل و نقل بینالمللی به کار میرود:
کالا = CARGO : در تعریف کلی و ساده عبارت است از کلیه محمولاتی که توسط کشتی یا وسیله حمل ارسال میگردد.
نوع کالا = TYPE OF CARGO: علاوه بر حالتهای یادشده بعضی اجناس بهخودیخود، خطرپذیرند و بایستی تحت شرایط و مراقبت ویژه حمل شوند. مثل سیمانی که در کیسه و یا روغنی که در بشکه حمل میشود که احتمال ریزش و نشست در آنها زیاد است که برای آنها شرایط خاص در بیمهنامه قید میگردد.
قرارداد پوشش بیمه باز = OPEN POLICY: قراردادی ست کلی که مقدار زیادی کالای مشخص را طبق شرایطی توافق شده بیمه میکند. بازرگانانی که مقادیر قابلتوجه از کالا و اجناس و مواد را مبادله میکنند از این بیمهنامه استفاده میکنند، مشروط بر اینکه در مورد هر محموله اطلاعات لازم را به بیمهگر بدهند. در مواردی که تنظیم اسناد و ارائه بیمهنامه ضروری باشد، بیمهنامه تحت شمول و در چارچوب "بیمه باز" صادر میشود. در این صورت بیمهگذار بهطور ادواری (مثلاً ماهی یکبار) صورت محمولات حمل شده خود را به بیمهگر اطلاع میدهد و بیمهگر متقابلاً صورتحساب حق بیمه را برای مشتری ارسال و حسابهای قبلی را تسویه میکند.
بیمهنامه انفرادی یا ساده = INDIVIDUAL POLICY: در مواردی که کالا به مقدار معین و مشخص ارسال میشود کاربرد دارد و برای هر محموله بیمهنامه اختصاصی صادر میشود.
کالای روی عرشه = DECK CARGO: کالاهایی که روی عرشه بارگیری میشوند در معرض خطر بیشتری قرار دارند تا محمولاتی که در خن کشتی جایداده میشوند. لذا این نوع کالا را معمولاً تحت بیمه تمام خطر پوشش میدهند و حق بیمه بیشتری برای آن پرداخت میگردد هرچند سایر شرایط بیمهای مثل شرایط B و C و نیز میتواند با شرایط خاص استفاده شود.
نرخ یا حق بیمه = RATE/PREMIUM: نرخ یا میزان حق بیمه عمدتاً تابع شرایط بیمه خریداریشده است. پرداخت حق بیمه شرایط ایفای تعهد توسط بیمهگر است و غالباً بایستی همزمان با صدور بیمهنامه (یا قبلاً) پرداخت گردد. معهذا بین طرفین میتواند توافق دیگری به عمل آید.
بهر حال علاوه بر موارد مذکور در فوق نرخ حق بیمه و میزان حق بیمه پرداختی متأثر از عوامل زیر نیز میباشد:
شیوه حمل = MODE OF TRANSPORT: حمل هوایی در مقایسه با حمل زمینی و دریایی و یا ریلی مشمول ۲۵% تخفیف است. از طرف دیگر چنانچه محمولات با کشتیهای طبقهبندی نشده و یا شناور فرسوده حمل شوند اضافه نرخهایی از محمولات آنها اخذ خواهد شد.
بستهبندی = PACKING: حمل برخی از محمولات در بعضی از انواع بستهبندیها میتواند مشمول تخفیف قرار گیرد. مثلاً نرخ حق بیمه مواد شیمیایی بهصورت پودر در بشکه کمتر از نرخ همان مواد در کیسههای پلاستیکی یا کاغذی است. علاوه بر آن حمل کالا در کانتینر نیز مشمول تخفیف ۲۰%(از مبدأ تا مقصد) است. حمل کالا روی عرشه، بهجز محمولاتی که عرفاً روی عرشه کشتی حمل میشوند مانند: محمولات حجیم، کالاهای خطرناک و یا کانتینر، سایر انواع محمولات درصورتی که روی عرشه حمل شوند، مورد مشمول اضافه نرخ خواهد بود.
بیمهگر = INSURER: شخصی حقوقی است که در قبال حق بیمهای که از بیمهگذار دریافت میکند بهموجب قرارداد یا بیمهنامه، او را در مقابل خطرات مورد بیمه تحت پوشش قرار میدهد و اصطلاحاً به وی UNDERWRITER نیز میگویند.
بیمهگذار یا بیمهشده = INSURED: شخصی است که با پرداخت حق بیمه خود را در مقابل خطراتی ــ که قابل بیمه شدن باشند ــ بیمه میکند.
بیمهنامه = INSURANCE POLICY: سندی است که بهمنزله قرارداد بیمه و مؤید آن است و بهموجب آن بیمهگر متعهد میگردد که در صورت تحقق خطر، ضرر و زیان بیمهگذار را جبران مینماید.
ارزش کالا یا مبلغ بیمه = SUM INSURED: مبلغ بیمه معمولاً توسط بیمهگذار اعلام میشود و هرگاه محلی برای بدگمانی وجود نداشته باشد، بیمهگر آن را میپذیرد. مبلغ یا سرمایه غالباً هزینه حمل و درصدی (بابت جبران منافع فروشنده یا ذینفع مثلاً ۱۰ درصد) را در بر میگیرد.
حسب مورد حقوق و عوارض گمرکی را نیز میتوان به مبالغ مزبور افزود و بیمه نمود. این واژه را "سرمایه بیمه" نیز گفتهاند.
خسارت همگانی = GENERAL AVERAGE: گفتهشده است که کلمه AVERAGE از کلمه آواری گرفتهشده است و در متون حقوقی ایران نیز کلمه آواری بهکاررفته است. بههرحال "جنرال اورج" مسئله سوای بیمه و درواقع سؤال بیمه و درواقع متضمن حملونقل دریایی است. روش یا راهکاری است برای توزیع یک زیان یا خسارت میان همگان در جهت برقراری عدالت. در حین سفر ممکن است لازم آید که مقداری از کالا به دریا ریخته شودJETISSON این کالا ممکن است متعلق به همه کسانی که باری در کشتی دارند. کالایی که به دریا انداخته شده است درواقع مالی است که به خاطر نجات اموال موجود در کشتی فدا شده است بنابراین حق این است که آنهایی که اموالشان حفظشده و یا کمتر ضرر دیدهاند، خسارت دیگران را جبران کنند.
سهم بیمهگذار از خسارت = FRANCHISE: به معنی مبلغی است که خسارت باید از آن بیشتر شود تا بیمهگر خسارت را بپذیرد. گاهی بهصورت رقم مطلق و یا درصدی از مبلغ خسارت ذکر میشود. به عبارتی فرانشیز سهم بیمهگذار از مبلغ خسارت است.
تلف کلی = TOTAL LOSS: که دو نوع است:
۱. واقعی = ACTUAL LOSS: یعنی وقتی کالا، مثلاً در حادثه آتشسوزی یا غرق شدن کلاً از بین برود، و
۲. فرضی = CONSTRUCTIVE: وقتی است که هزینه مرمت، تعمیر و یا بازسازی کالا آنقدر باشد که از ارزش واقعی آن تجاوز کند. که در این صورت بیمهگر ترجیح میدهد غرامت آن را بپردازد.
آسیبدیدگی کالا = DAMAGE: یعنی وقتیکه کالا وجود دارد ولی صدمهدیده است.
خسارت جزئی = PARTIAL LOSS: یعنی قسمتی از کالا که از بین رفته است مثلاً یک یا چند کارتن، بسته و امثالهم.
جبران خسارت (غرامت) = INDEMNITY: که حداکثر برابر ارزش بیمهشده کالا میباشد.
دیدگاههای کاربران