بیمه مسئولیت ناظر بر مخاطراتی است که به لحاظ قبول مسئولیت در طول مدت انجام‌وظیفه متوجه شخص یا اشخاص می‌گردد. درواقع می‌توان گفت که بیمه مسئولیت ناشی از دعاوی و اقدام متقابل اشخاصی است که کالای آن‌ها خسارت‌دیده یا تلف‌شده است برعلیه اشخاصی که مسئولیت این ضرر به عهده آن‌هاست.
بار فرابر یا متصدی حمل به ۲ صورت مشخص می‌تواند انجام‌وظیفه کند:
یکی به‌صورت نماینده یا کارگزار (Agent) مشتری و دیگری به صورت یک شخصیت حقوقی مستقل یا کارکیا (Principal) و طرف قرارداد با مشتری. در حالت نمایندگی یا کارگزاری بار فرابر درواقع به‌عنوان مشاور و مباشر مشتری (صاحب کالا) و هماهنگ‌کننده عمل می‌کند و جز در صورت اثبات "عدم دقت و مراقبت و بذل مساعی لازم" مسئولیتی نسبت به اشخاص ثالث بر عهده ندارد.
بیمه مسئولیت و بارفرابر
بار فرابر یا متصدی حمل را فقط در صورتی می‌توان نسبت به تأمین بیمه باربری (کالا) مسئول و پاسخگو دانست که صراحتاً و کتباً در این مورد بین او و مشتری توافقی به عمل آمده باشد. به عبارت دیگر مشتری (صاحب کالا) از بار فرابر طرف قرارداد خودخواسته باشد که برای و به نفع وی و به هزینه وی " بیمه باربری" خریداری نماید و متقابلاً بار فرابر انجام چنین وظیفه‌ای را پذیرفته باشد. همان‌طور که میدانید در روی بارنامه های صادره توسط بار فرابران (مثلاً FBL) عبارتی وجود دارد که تکلیف این امر را روشن می‌سازد:
CARGO INSURANCE THROUGH THE UNDERSIGNED --
NOT COVERED --
COVERED ACCORDING TO THE ATTACHED POLICY --
چنانچه بار فرابر تهیه بیمه کالا را بر عهده گرفته باشد، بایستی کادر زیرین را علامت زده و نسخه‌ای از بیمه‌نامه خریداری شده را به بارنامه ضمیمه نماید و در غیر این صورت کادر فوقانی NOT COVERED را علامت بزند.
اصولاً در حیطه مسئولیت‌ها، بار فرابر با مخاطراتی مواجه است که بایستی آن‌ها را مد نظر قرار داده و حسب مورد خود را در مقابل آن‌ها بیمه نماید. مسئولیت‌هایی را که یک بار فرابر به‌طور کلی با آن مواجه است می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: مسئولیت‌های قراردادی و مسئولیت‌های غیر قراردادی.
خطا و تقصیرات حرفه‌ای که متصدیان حمل ممکن است مرتکب شوند که از روی عمد انجام‌نشده ولی به‌هرحال موجب ضرر و زیان مشتری می‌شوند. نمونه این غفلت و اشتباهات عبارت‌اند از: تحویل کالا برخلاف دستورات مشتری، غفلت در تأمین پوشش بیمه‌ای باوجود دستور صریح مشتری، اقدامات غلط (یا سهل‌انگاری) که موجد تأخیر در انجام وظایف محموله شود، ارسال کالا به مقصد از روی اشتباه، غفلت یا سهل‌انگاری در انتخاب حمل‌کننده، انباردار و سایر کارگزاران، تحویل کالا بدون وصول بارنامه صادره (بیمه گران ایرانی این مورد را نمی‌پذیرند)، عدم رعایت مقررات و تشریفات قانونی (مثلاً تشریفات گمرکی)، عدم ارسال اطلاعیه یا اخطار برای گیرنده، تحویل کالا بدون دریافت وجوه متعلقه از مشتری، تحویل کالا به شخصی غیر از گیرنده (ذینفع) تعیین‌شده.
موارد یادشده هرگاه ناشی از غفلت و اشتباه بار فرابر بوده باشد بیمه‌گر پس از بررسی‌های لازم خسارت وارده را نسبت به صاحب کالا جبران خواهد کرد البته منوط بر اینکه برای آن کالا بیمه باربری خریداری شده باشد.
بار فرابر در مقام کارگزار یا نماینده مشتری عرفاً خود را نسبت به تحویل کالا در موعد معینی متعهد نمی‌سازد و این مسئولیت مستقیماً متوجه حمل‌کننده واقعی است ولی امروزه قبول مسئولیت در این مورد باب شده است. چنانچه مبلغی از بابت تأخیر پذیرفته و در بارنامه قیدشده باشد صاحب کالا می‌تواند آن را دریافت کند.
مسئولیت‌های بار فرابر به‌عنوان کارکیا AS PRINCIPAL
در چنین سمتی بار فرابر نه تنها بابت خطا و یا غفلت‌های خود و مستخدمین خود، بلکه نسبت به خطا و غفلت و تقصیر دیگرانی که بار فرابر از خدمات آن‌ها استفاده می‌کند مسئول است. تفاوت قضیه در این است که در چنین سمتی بار فرابر مستقیماً در برابر مشتری مسئول و پاسخگو می‌باشد.
مثلاً در صورت فقدان یا خسارت دیدن کالا مسئولیت بار فرابر از زمانی که کالا در ید اختیار میگیرد تا وقتی‌که آن را به گیرنده تحویل می‌دهد مسئول است و نمی‌توانند (بر خلاف حالتی که به‌عنوان کارگزار عمل می‌کند) از خود سلب مسئولیت و مشتری را به شخص یا اشخاصی که در حین تصدی آن‌ها خسارت روی داده است احاله و ارجاع داده دهد. اما پس از تأمین خسارت حق رجوع به آن اشخاص را دارد. در مورد خسارت ناشی از تأخیر در تحویل کالا، در صورتی که زمان معینی در قرارداد پیش‌بینی شده باشد، بار فرابر در ازای تأخیر در تحویل محموله مورد تصدی و یا تجاوز از مهلت و مدت متعارف می‌بایست ضرر و زیان مشتری را تا حد کرایه حمل یا حق‌الزحمه دریافتی و در صورت صدور FBL تا دو برابر این مقدار جبران نماید و بدیهی است که به علت عدم تناسب حق‌الزحمه‌های دریافتی و خسارت‌های یاد شده، بار فرابر، می‌بایست این قبیل مسئولیت‌های خود را بیمه و پوشش‌های لازم را تأمین نماید.
دیدگاه‌های کاربران