کدام نوع از انواع اعتبارات اسنادی را استفاده کنیم ؟

هر معامله دو وجه دارد، منافع خریدار و منافع فروشنده که اگر دریک خرید، منافع دو طرف، بر پایه اصول و قوانین رعایت شود تجارت شما به‌عنوان یک عملکرد معتبر نتیجه بهتری خواهد داشت. در انواع اعتبارات اسنادی جزییاتی وجود دارد که کمک می‌کند که تجارتی برد - برد بر پایه دانش قوانین بین‌الملل داشته باشیم.

در این مطلب به انواع مختلف اعتبار اسنادی می‌پردازیم. هرکدام از روشها برحسب شرایط خریدار و‌ فروشنده میتواند انتخابهای هوشمندانه تری را بهمراه داشته باشد. درواقع، هرکدام از انواع اعتبار اسنادی می‌تواند در جای خود بهترین انتخاب باشد. 

انواع اعتبار اسنادی

۱. از دید تعهد

1-1. اعتبار اسنادی برگشت‌پذیر (Revocable L/C)

از آنجایی که اعتبار اسنادی تعهد بانک به شمار می‌رود، اگر بانک به‌صورت مستقل (به دلیل مشکلات ارزی) و یا بر اساس درخواست خریدار بتواند تعهدات خود را تغییر داده یا به‌طورکلی از آن‌ها عدول نماید، این نوع اعتبار بنام اعتبار اسنادی برگشت‌پذیر شناخته خواهد شد مگر اینکه فروشنده مدارک حمل‌ونقل بین‌المللی را به بانک کارگزار ارائه داده باشد که در این صورت دیگر قابل‌برگشت نخواهد بود.

1-2. اعتبار اسنادی برگشت‌ناپذیر (Irrevocable L/C)

در این نوع اعتبار، امکان هیچ‌گونه تغییر یا ابطال در تعهد بانک وجود ندارد مگر اینکه کلیه ارکان اعتبار (بانک گشایش کننده، فروشنده یا خریدار) در این خصوص اتفاق رأی داشته باشند.

۲. از دید پشتوانه

2-1. اعتبار اسنادی تأیید شده (Confirmed L/C)

اگر اعتباری نزد بانک ثالثی مورد تأیید قرار می‌گیرد، یعنی بانک ثالث تعهد نماید، در صورتی که بانک گشایش کننده قادر به پرداخت وجه نباشد آن بانک وجه را به فروشنده پرداخت نماید، این نوع اعتبار، اعتبار اسنادی تأیید شده است.معمولاً زمانی که فروشنده به وضعیت سیاسی یا اقتصادی کشور خریدار مطمئن نباشد خواهان افتتاح اعتبار اسنادی تأیید شده می‌گردد تا در صورت عدم انجام تعهد بانک گشایش کننده، بانک تأیید کننده وجه اعتبار را به وی بپردازد.

2-2. اعتبار اسنادی تأیید نشده (Unconfirmed L/C)

اعتبارات اسنادی اصالتاً تأیید نشده می‌باشند به این معنا که فقط بانک گشایش کننده اعتبار، تعهد پرداخت نماید.

۳. از دید زمانی

3-1. اعتبار اسنادی دیداری (At Sight L/C)

اگر فروشنده مدارک خود را به بانک ارائه نموده و بانک پس از بررسی و عدم وجود اشکال وجه را به فروشنده پرداخت نماید، اعتبار اسنادی از نوع دیداری خواهد بود. در برخی موارد به دلیل وجود اشکال، پرداخت وجه صورت نمی‌گیرد.

مهم‌ترین موارد اشکال که بانک کارگزار پرداخت وجه را منوط به قبولی بانک گشایش کننده یا متقاضی اعتبار یا هردو آنهابرحسب مورد می‌نماید، عبارتند از:

        3-1-1. بارنامه کثیف باشد (Dirty B/L)، بارنامه‌ای که دلالت بر نقض یا شکستگی کالا یا بسته‌بندی آن داشته باشد.

        3-1-2. بارنامه بیات باشد (Stale B/L)، بارنامه‌ای است که از تاریخ صدور آن بیش از ۲۱ روز گذشته باشد.

        3-1-3. اسناد با یکدیگر و یا با متن اعتبار مغایرت داشته باشند.

        3-1-4. تاریخ صدور بارنامه قبل از تاریخ افتتاح L/C  باشد.

        3-1-5. تاریخ صدور بارنامه بعد از انقضا L/C باشد.

        3-1-7. نرخ ارز مندرج در اعتبار اسنادی با نرخ مندرج در بیمه‌نامه مغایر باشد.

        3-1-8. Short Shipment  باشد (در مواردی که حمل به‌دفعات مجاز نبوده قسمتی از کالا تحویل گردیده و باقیمانده آن حمل نشده باشد)

        3-1-9. اسناد کامل نباشند.

        3-1-10. تأییدیه های لازم در خصوص اسناد حمل به‌وسیله اتاق بازرگانی و کنسولگری اخذ نشده باشد.

3-2. اعتباری اسنادی یوزانس (Usance L/C)

اعتبار اسنادی است که در آن برای خریدار مهلت معینی جهت پرداخت وجه منظور گردیده که پس از گذشت مدت مشخص وجه آن را پرداخت نماید که نرخ بهره این مدت بر اساس نرخ اعلام‌شده توسط لیبور محاسبه و در مبلغ اعتبار منظور می‌گردد. یکی از مشخصه‌های این اعتبار وجود برات در اعتبار اسنادی است.

3-3. اعتبار اسنادی پرداخت مؤخر (Deffered Payment L/C)

این اعتبار مانند اعتبار اسنادی یوزانس بوده ولی مهم‌ترین تفاوت آن با یوزانس عدم وجود برات در این نوع اعتبار می‌باشد.

4. از دیدگاه قابلیت انتقال (Transferable L/C)

اعتبارات اسنادی ممکن است قابلیت انتقال داشته باشند به این مفهوم که ذینفع اعتبار می‌تواند اعتبار اسنادی را به شخص یا اشخاص دیگر به‌صورت جزئی یا کلی منتقل کند در این شرایط ذینفع می‌تواند اعتبار اسنادی را فقط در ۱ مرحله منتقل نموده مگر اینکه در اعتبار بیش از ۱ مرحله مجاز باشد.

دلایل استفاده از اعتبار اسنادی قابل‌انتقال می‌تواند این باشد که قسمتی از کالا توسط تولیدکننده دیگری ساخته‌شده باشد و یا فروشنده واسطه باشد و شرکت دیگری کالا را تولید کرده باشد.

5. اعتبار اسنادی اتکایی (Back to Back L/C)

اعتبار اسنادی اتکایی به اعتباری گفته می‌شود که فروشنده آن را به بانک کارگزار به‌عنوان وثیقه ارائه داده و آن بانک نیز اعتبارات اسنادی فرعی دیگری را برای سازندگان اصلی بر اساس تقاضای فروشنده افتتاح نماید.

این اعتبار اسنادی در شرایطی که امکان گشایش اعتبار اسنادی قابل‌انتقال وجود نداشته و یا فروشنده نمی‌خواهد خریدار سازندگان اصلی را شناسایی کند، مورداستفاده قرار می‌گیرد.

۵-۱. ضوابط و شرایط گشایش اعتبار اسنادی اتکایی:

        ۵-۱-۱. سررسید اعتبار اسنادی فرعی باید قبل از سررسید اعتبار اسنادی اصلی باشد.

        5-۱-۲. مبلغ کل اعتبارات اسنادی فرعی باید کمتر از مبلغ اعتبار اسنادی اصلی باشد.

        5-۱-۳. اگر بانک گشایش کننده اعتبارات اسنادی فرعی به اعتبار بانک گشایش کننده اعتبار اسناد اصلی تردید داشته باشد خواستار اعتبار اسنادی تائید شده اصلی می‌گردد.

نکته قابل‌توجه اینجاست که اگر بانک گشایش کننده اعتبارات اسنادی فرعی، بانک کارگزار اعتبارات اسنادی اصلی باشد اصطلاحاً این نوع اعتبار اسنادی را Back to Back (اتکایی) میگویند و اگر فروشنده اعتبار را نزد بانک را نزد بانک دیگری به وثیقه بگذارد یا به عباراتی بانک گشایش دهنده اعتبار فرعی، مستقل از بانک کارگزار باشد به آن اعتبار اسنادی متقابل یاCounter L/C گفته می‌شود.

6. اعتبار اسنادی فعال و غیرفعال:

6-1. اعتبار اسنادی (Operative L/C)

در حالت کلی تمام اعتبارات اسنادی فعال بوده بدین معنا که هر زمان فروشنده مدارک حمل را به بانک ارائه نماید بانک موظف است که در وجه اعتبار را به فروشنده پرداخت نماید.

6-2. اعتبار اسنادی غیرفعال (Non-Operative L/C)

زمانی اعتبار اسنادی غیرفعال است که فعال شدن آن منوط به‌شرطی از قبیل ارائه ضمانت‌نامه بانکی از سوی فروشنده می‌گردد که پس از ارائه ضمانت‌نامه، اعتبار اسنادی فعال (Operative L/C) خواهد شد.

7. اعتبار اسنادی گردان (Revolving)

اعتبار اسنادی گردان به اعتباری گفته می‌شود که پس از قرارداد حمل و سپس ارائه مدارک حمل به میزان سقف اعتبار، مجدداً اعتبار اسنادی احیا گردیده و تا زمان دوره تعیین‌شده (مثلاً یک سال) فروشنده مدارک را به‌دفعات به بانک ارائه داده و پس از وصول وجه، اعتبار اسنادی مجدداً فعال می‌گردد.

نکته در این گزینه آنجایی ست که اگر فروشنده بتواند از مابه‌التفاوت مدارک ارائه‌شده در مرحله فعلی، در مرحله بعدی هم استفاده نماید، اصطلاحاً اعتبار اسنادی گردان تراکمی اطلاق می‌گردد.

8. اعتبار اسنادی مستقیم (Hand-On L/C)

درصورتی‌که بانک کارگزار حذف گردیده و فروشنده مدارک حمل را مستقیماً به بانک گشایش کننده تحویل داده و وجه را دریافت نماید اعتبار اسنادی به‌عنوان اعتبار اسنادی مستقیم شناخته خواهد شد این مورد درزمانی است که فروشنده و اتحادیه اروپا قرار داشته و نیازی به اخذ ویزا نبوده و فروشنده مستقیماً به بانک گشایش کننده جهت اخذ وجه مراجعه می‌نماید.

9. اعتبار اسنادی ترانزیت (Transit L/C)

اگر بانک گشایش کننده با بانک‌های کشور فروشنده رابطه‌ی کارگزاری نداشته و مجبور به انتخاب بانکی شود که آن بانک با بانک فروشنده رابطه‌ی کارگزاری دارد، از بانک موردنظر می‌خواهد که متن اعتبار را برای بانک فروشنده ارسال نماید و از این طریق اعتبار اسنادی ترانزیت خواهد شد روشن‌تر این‌که این نوع اعتبار برخلاف اعتبار اسنادی مستقیم بوده و به‌جای یک بانک سه بانک (بانک گشایش کننده اعتبار، بانک کارگزار. بانک ترانزیت کننده) درگیر اعتبار می‌باشند.

حالا سؤال اینجاست که بهترین نوع اعتبار اسنادی کدام است ؟

برای خریدار اعتبار اسنادی برگشت‌پذیر تأیید نشده یوزانس (و یا پرداخت مؤخر) و برای فروشنده اعتبار اسنادی برگشت‌ناپذیر دیداری (و قابل‌انتقال برحسب مورد).

ادامه دارد...